Suriyeli mülteci öğrencilerin okul ortamına uyumu

Abstract

Son yıllarda mülteci ve geçici koruma statüsü altındaki bireylerin sayısındaki hızlı yükseliş ve Suriyeli mültecilerin Türk toplumuna entegrasyon sürecinin nasıl olması gerektiği yönündeki tartışmalar, eğitim alanında uygulanan politikaların ayrı bir önem kazanmasına yol açmıştır. Zira eğitim sistemi, mülteci ve göçmenlerin baskın kültüre adaptasyon ve entegrasyon süresinde belirleyici bir rol oynamaktadır. Bununla beraber eğitim sisteminin mülteci dostu bir ortam sağlayamamasının, mülteci çocukların baskın kültüre aidiyet duygusunda ve kimlik oluşumunda olumsuz etkileri mevcuttur. Bu bağlamda çocukluk döneminde sosyalleşmenin önemli bir aracı olan okul ortamı, mülteci çocukların yaygın kültüre sağlıklı bir şekilde entegre olması hususunda çok önemli bir etkendir. Mülteci çocukların sosyalleşmelerinin uyumlu bir şekilde gerçekleşebilmesi için öğrenim gördükleri okul ortamlarının da çocukların duygusal, sosyal, bilişsel ve psikolojik ihtiyaçlarını ve beklentilerini karşılamaya yönelik, mülteci dostu, hak ve eşitlik temelli yaklaşım üzerine yapılandırılması ihtiyacı doğmuştur. Bu çalışmada, öncelikle mülteci çocukların okullarda yüzleştikleri sorunlar okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin algılarına göre belirlenmiş, bu sorunların çözümüne dair okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin uygulamaları tespit edilmiştir. Bununla birlikte MEB'in Suriyeli mülteci öğrencilerin Türk eğitim sistemine uyumunu sağlamak için uyguladığı kapsayıcı eğitim programının yeterliliği araştırılmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji yöntemi kullanılmıştır. Katılımcılar ilkokul ve ortaokulda Suriyeli mülteci öğrencilere eğitim veren ve kartopu yöntemi ile belirlenmiş müdür, müdür yardımcısı ve öğretmenlerin içerisinde bulunduğu 21 eğitimciden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Yapılan görüşmeler sonucu elde edilen veriler, içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre Suriyeli mülteci öğrenciler okul ortamında psikolojik, sosyo-kültürel, ve akademik olmak üzere çeşitli sorunlarla karşılaşmaktalardır. Suriyeli mülteci öğrencilerin yaşadıkları psikolojik, sosyo-kültürel ve akademik temelli sorunlara karşı öğretmen ve okul yöneticileri sınıf içerisinde bir takım uygulamalar geliştirmişlerdir. Araştırma sonucunda ortaya çıkan en dikkat çekici bulgu, MEB'in Suriyeli mülteci öğrencilerin okul ortamına uyumu üzerine başlattığı kapsayıcı eğitim programının kültüre duyarlı eğitimi içermemesidir.

Last decade, the rapid increase in the number of the refugees and the discussions of how Syrian refugees can establish a healthy integration to Turkish society have taken a special attention to the Turkey's educational policies and settings. The education system plays a deterministic role during the progress of the integration and adaptation of the refugees into the mainstream society, and in the case of educational system fails to provide refugee friendly environment, it has negative impact on the sense of belonging and identity formation of the refugee children to the mainstream culture. In this case, the school environment which is a significant phase of socialization during childhood is a fundamental factor to provide a smooth integration progress for refugee children into the new cultural atmosphere. Therefore, the school environments need to have some refugee-friendly surroundings to meet the emotional, social, cognitive and psychological needs and expectation of the refugee children. This study first examined the problems of the refugee students face during their socio-cultural, psychological and academic adaptation process in different countries and what are the practices of school administrations and teachers implementing on the solution of these problems. This study also investigates the proficiency of the inclusive education implemented by the Ministry of National Education (MoNE) to support the integration of the Syrian refugee students into the Turkish education system. Conducting a qualitative method, the phenomenological approach was employed in this study. Elementary and middle school teachers and school administrators teaching Syrian refugee students were selected as participants by the snowball sampling technique. The data of this research were collected by using semi-structured interviews and the responses were analyzed with content analysis. The findings illustrate that Syrian refugee students face some problems during their socio-cultural, psychological, and academic adaptation process in the school environment. Dealing with these problems, teachers and school administrators applied to some implementations to meet the refugee students' psychological, socio-cultural, and academic expectations. The one of the most significant results of this thesis is that the inclusive education program performed by the MoNE doesn't include the culturally relevant pedagogy.