Türk hukukunda işverenin işçiyi gözetme borcu

Abstract

İş sözleşmesinin kişisel ilişki kuran özelliği, işçi ve işveren arasında karşılıklı sadakatin bulunmasını gerektirmektedir. İşçinin sadakat borcuna karşı, işverenin de işçiyi gözetme borcu bulunmaktadır. Dürüstlük ve iyiniyet kuralları ile sınırları belirlenen ve geniş kapsama sahip olan gözetme borcu, işçinin kişiliğinin, kişisel verilerinin, onurunun, hayat, sağlık ve vücut bütünlüğünün korunmasını, işçiyi psikolojik ve cinsel tacize karşı korumayı gerektirmektedir. Türk Hukukunda, işverenin işçiyi gözetme borcunun pozitif kaynaklarının başında, Anayasa gelmektedir. İş Hukuku kapsamında, işverenin işçiyi gözetme borcu, esas olarak 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 417. maddesinde ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nda düzenlenmiştir. İnsan yaşamının üstün bir değer olarak korunması çerçevesinde işveren, işçilerin sağlığını korumak ve güvenliğini sağlamak için Kanunlarda düzenlenen yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır. İşverenin bu yükümlülüklerine aykırı davranması durumunda, hukukî, cezai ve idari sorumlulukları doğmaktadır. Özellikle işçilerin korunmasını gerektiren iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine aykırı davranması halinde, işçi veya hak sahipleri işverenden; maddi, manevi ve destekten yoksun kalma tazminatı talep etme hakkına sahip olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türk Hukukunda işverenin işçiyi gözetme borcunun temel esaslarının, hukukî dayanağının, kapsamının, işverenin bu kapsamda yerine getirmesi gereken yükümlülüklerinin ve işverenin hukukî, cezai ve idari sorumluluğunun Yargıtay kararları ışığında genel olarak ele alınması ve çerçevesinin belirlenmesidir.

The characteristic of the employment contract establishing a personal relationship requires mutual loyalty between the employee and the employer. For the employee's duty of loyalty, the employer has a duty to watch over the employee. The duty of oversight, the boundaries of which are determined by the rules of honesty and goodwill, and which has a wide scope, require the protection of the employee's personality, personal data, dignity, life, health and bodily integrity, and to defend the worker against psychological and sexual harassment. In Turkish Law, the Constitution comes first among the positive sources of the employer's obligation to look after the worker. Within the scope of Turkish Labour Law, the employer's duty to watch over the worker is regulated in Article 417 of the Turkish Code of Obligations No. 6098 and in the Law No. 6331 on Occupational Health and Safety. Within the framework of protecting human life as a superior value, the employer has to execute its obligations set out in the Laws in order to protect the health and safety of the workers. In case the employer violates these obligations, legal, criminal and administrative responsibilities arise. In particular, in case of violating the occupational health and safety measures that require the protection of workers, the worker or the right holders from the employer; have the right to demand compensation for material, moral and support deprivation. The aim of this study is to discuss the basic principles, legal basis, scope, obligations of the employer to take care of the worker in Turkish Law, and the legal, criminal and administrative responsibility of the employer in the light of Supreme Court decisions and to determine its general framework.