Hümanizm Üzerine Bir Tez

Abstract

Yaygın kanının aksine hümanizm “insanları sevmek” ile doğrudan ilgili de-ğildir. Hümanizmin insanın saygınlığına ve özgürlüğüne yaptığı vurgular, biyolo-jik tür olarak insana değil, inşa edilen kültür varlığı olarak insana yöneliktir. Do-layısıyla hümanizm için “insanlık”, biyolojik insan doğasının sahip olduğu bir özellik değil, onu kendine malzeme kılan kültürün ve eğitimin meydana getirdi-ği bir niteliktir. Hümanizm, insanın aklını ve iradesini her türlü ahlaki, siyasi ve estetik bilginin ve değerin kaynağı olarak gören, bu akıl ve iradenin determinist doğal işleyişin dışında, mekanik yasalılığa tabi olmayan yegâne unsurlar olduğu-nu kabul eden bir inanıştır. Bu ilkenin sonuçlarından bir tanesi, doğal olanın “insanlığın hizmetkârı” olduğu düşüncesidir. Bu ise tekniğin hümanizm ile yakın ilişkisini açık eder. Mekanik fiziğin tasvir ettiği evren içerisinde, “sorumlu öz-ne” problemi, hümanizmin insan anlayışı ve hem bir faaliyet hem de bir kavrayış biçimi olarak teknikle çözüme kavuşturulmuştur. 17. ve 18. yüzyıllarda aydın-lanma idealleri bu sentezinüzerinde yükselecektir