2008 krizinde uygulanan maliye politikalarının etkinliği

Abstract

Ekonomik krizlerin coğrafi etki alanı ortaya çıktığı ülkeye ve alana bağlı olarak farklılık gösterebilmektedir. Bazı krizler lokal ve bölgesel etkilere sahipken bazıları da ülke sınırlarını hatta kıtaları aşıp küresel boyut alabilmektedir. Bu çalışmanın konusu olan 2008 krizi ABD merkezli başlayıp tüm Dünya piyasalarını etkisi altına almıştır. Bu kriz tüm dünyada olduğu gibi Türkiye ekonomisini de etkilemiştir. ABD'de önce konut kredisi piyasasında ortaya çıkan kriz akabinde likidite krizine dönüşmüştür. Önceleri çok önemsenmeyen bu kriz, 2008 yılında ise sadece finansal sektörde kalmamış reel sektöre de sirayet ederek küreselleşmenin sonucu olarak başta AB ekonomileri olmak üzere tüm dünya ekonomilerini etkisi altına alan küresel bir hâl almıştır. Aniden ve beklenmedik bir şekilde ortaya çıkan bu kriz tüm entegre ekonomileri olumsuz olarak etkilemiştir. Tüm dünyada ekonomilerin tamamına yakınının kapitalist sistem içinde olması nedeniyle 2008 krizi, küresel bir kriz olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle de 2008 krizinin birçok ekonomi üzerindeki tahribatı ağır olmuştur. Bu süreçte her ülke çeşitli politika enstrümanlarıyla türlü önlemler almak zorunda kalmıştır. Birçok ülke ekonomisi birbiri ile entegre olması nedeni ile küresel krize dâhil olmuş ve bunun neticesinde ülke ekonomilerin kriz sonrasında nasıl bir yol izleyecekleri önem arz etmiştir. Küresel ekonomik düzenin gelişmiş ekonomileri bu krizden ciddi şekilde etkilenmiştir. Bu çalışma sonunda, tüm dünya ile birlikte Türkiye'yi de etkileyen kriz nedeniyle büyüme oranlarının düştüğü, ihracat hacminin daraldığı ve işsizlik oranlarının arttığı kanısına varılmıştır. İlk başlarda likidite krizi olarak ortaya çıkan kriz, para politikası yoluyla çözülmeye çalışılmış ancak bu yetersiz olunca maliye politikaları devreye sokulduğu görülmüştür. Bu manada 2008 krizinin nedenleri, ortaya çıkış süreci, seçilmiş bazı ülkeler ile birlikte Türkiye'de kriz sonrası uygulanan maliye politikaları ayrı ayrı irdelenmiştir.

The geographical domain of economic crises may vary depending on the country and region in which it arises. While some crises have local and regional impacts, others can cross the country's borders or even continents and take on a global dimension. The 2008 crisis, which was the subject of this study, started based in the United States and has taken over all world markets. This crisis has affected turkey's economy as well as all over the world. In the United States, the home loan market first emerged after the crisis turned into a liquidity crisis. In 2008, this crisis, which was not very important at first, became a global one that not only took place in the financial sector but also in the real sector, which, as a result of globalization, had an impact on all world economies, especially EU economies. Suddenly and unexpectedly, this crisis has negatively impacted all integrated economies. The 2008 crisis is considered a global crisis because nearly all of the economies all over the world are in the capitalist system. Therefore, the devastation of the 2008 crisis on many economies has been severe. In this process, each country had to take various measures with various policy instruments. Many countries' economies were involved in the global crisis due to their integrating with each other, and as a result, it was important how the economies of the country would follow after the crisis.The developed economies of the global economic order have been severely affected by this crisis. At the end of this study, it was found that growth rates have fallen due to the crisis affecting Turkey along with the whole world, the volume of exports has narrowed and unemployment rates have increased. The crisis, which initially emerged as a liquidity crisis, was tried to be solved through monetary policy, but when this was insufficient, fiscal policies were put in place. In this sense, the causes of the 2008 crisis, the process of occurs, and the post-crisis fiscal policies implemented in Turkey together with some selected countries are examined separately.