Tıbbi Malpraktisten Kaynaklanan Hukuki Uyuşmazlıklarda Tahkime Elverişlilik

Abstract

Hemen her insanın ömrü süresince en az bir tıbbi müdahale deneyimi yaşamış olması kuvvetle muhtemeldir. Tıbbi müdahalenin, bunu uygulamaya yetkili kişi tarafından hatalı şekilde gerçekleştirmesi sonucu bir zararın doğması tıbbi malpraktis kavramını gündeme gelir. Tıbbi malpraktis, oldukça teknik bir alanda cereyan etmesi sebebiyle uyuşmazlıklarının çözüm mercii ve yöntemi hususunda çeşitli tartışmalar süregelmiştir. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile birlikte hekim ya da özel sağlık kurum veya kuruluşları ile hasta arasındaki ilişki bir tüketici ilişkisi kabul edilmiş, TKHK’ya eklenen 73/A maddesi ile de tüketici hukukundan doğan uyuşmazlıkların bir kısmı için arabuluculuk kurumuna başvuru dava şartı olarak kabul edilmiştir. Böylece tüketici ilişkisi olarak kabul edilen tıbbi malpraktisten doğan hukuki uyuşmazlıklar için mahkemelerde dava açılabilmesi için önce arabuluculuk kurumuna başvurulması zorunlu tutulmuştur. Tahkim, tarafların aralarında çıkan ya da ileride çıkacak uyuşmazlıkların çözümünü devlet yargısı yerine tarafsız hakem ya da hakemlere bıraktıkları bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Türk hukuk sistemi içerisinde tıbbi malpraktisten kaynaklanan hukuki uyuşmazlıklar, uyuşmazlığın kamu düzenine ilişkin olması ve zayıf tarafın korunmasına ilişkin endişelere dayanarak henüz tahkime elverişli bir konu olarak kabul edilmemektedir. Tezimizde arabuluculuğa elverişli kabul edilen tıbbi malpraktise dayalı hukuki uyuşmazlıkların tahkime elverişli görülmemesine ilişkin yaklaşım, her iki kurumun koşulları mukayese edilerek, kamu düzeni kavramı ve zayıf tarafın korunması ilkesi irdelenerek eleştirilmiştir. Çalışmamızda ayrıca tahkim Türkiye’nin dünya pazarında hızla yükseldiği sağlık turizm alanında cereyan eden yabancı hastaların tarafı olduğu tıbbi malpraktise dayalı uyuşmazlıklar bakımından ele alınmış, tıbbi malpraktisten doğan uyuşmazlıkların tahkime konu edildiği dünyadaki uygulamalar örnek verilerek irdelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Tahkime Elverişlilik, Tıbbi Malpraktis, Tıbbi Müdahale, Kamu Düzeni, Tahkim, Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemi, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun

It is highly likely that almost every person will experience at least one medical intervention during their lifetime. If a medical intervention is performed incorrectly by a person authorized to carry it out, leading to harm, the concept of medical malpractice comes into play. Medical malpractice has been the subject of ongoing debates regarding the appropriate forum and method for resolving disputes, due to the highly technical nature of the field. With the enactment of Consumer Protection Law (Law No. 6502), the relationship between doctors or private healthcare institutions and patients has been recognized as a consumer relationship. Article 73/A, added to the Consumer Protection Law, stipulates that resorting to mediation is a precondition for filing a lawsuit in certain disputes arising from consumer law. As a result, for legal disputes arising from medical malpractice, which is considered a consumer relationship, it is now mandatory to apply to a mediation institution before taking the case to court. Arbitration is a dispute resolution method where the parties leave the resolution of their current or future disputes to impartial arbitrators instead of state judiciary. Within the Turkish legal system, legal disputes arising from medical malpractice have not yet been considered suitable for arbitration, due to concerns about public order and the protection of the weaker party. In this thesis, the approach that considers medical malpractice-related legal disputes, deemed suitable for mediation, as unsuitable for arbitration has been criticized by comparing the conditions of both institutions and analyzing the concepts of public order and the principle of protecting the weaker party. Additionally, this study examines arbitration in the context of medical malpractice-related disputes involving foreign patients, which occur in the rapidly growing field of health tourism in Turkey. The study also discusses global practices where medical malpractice disputes are subjected to arbitration, providing examples from different countries. Keywords: Arbitrability, Medical Malpractice, Medical Intervention, Public Order, Arbitration, Alternative Dispute Resolution, Consumer Protection Law.