1876 ANAYASASI (KANUN-I ESÂSÎ) VE İLK OSMANLI PARLAMENTOSU

Abstract

İlk Osmanlı Anayasası 1876 (1293) Kanun-ı Esâsîsi, Osmanlı İmparatorlu- ğu’nun içerisinde bulunduğu durumdan ancak meşruti bir yönetime geçilerek kur- tarılabileceği inancına sahip Yeni (Genç) Osmanlılar olarak bilinen Batı eğitimi almış Osmanlı aydınlarının çabalarıyla gündeme gelmiştir. Kanun-ı Esâsî’de aynı zamanda hükümdarın iradesiyle kayıtlı da olsa bir parlamento öngörülmüştür. Bu bağlamda, Kanun-ı Esâsî, hukukî anlamda hükümdarın tek taraflı tasarrufundan kaynaklanan bir metin olmakla birlikte, uzun soluklu Osmanlı yönetim gelene- ği olan monarşiden meşruti monarşiye evrilme noktasında önemli bir kilometre taşıdır. Bu itibarla çalışmada, Kanun-ı Esâsî ve bu belge bağlamında Osmanlı Parlamentosu, hukuki bağlamın yanı sıra siyasi ve tarihi eksende incelenmektedir.