7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu Kapsamında Dava Şartı Olarak Arabuluculuk

Abstract

7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu?na göre; Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır (m.3/1). Ancak burada dava şartı olan, uyuşmazlığın arabuluculuk aşamasında çözüme kavuşturulması değil; arabuluculuğa başvurudur. Arabuluculuk aşamasında anlaşmaya varılamaması halinde, tarafların dava açmak üzere mahkemeye başvurmalarına herhangi bir kanunî engel yoktur. Arabulucuya başvurmadan, uyuşmazlığın çözümü için, tarafların doğrudan mahkemeye başvurmaları halinde ise davaları, mahkemece HMK m.115 gereğince dava şartı eksikliğinden dolayı usulden reddedilecektir.7036 sayılı Kanunu?na göre; İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddî ve manevî tazminat ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davaları hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz (Arabulucuya başvurma zorunluluğuna ilişkin hüküm uygulanmaz) (m.3/3). O halde uyuşmazlığın konusu iş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanıyorsa, tarafların bu konuda dava açmadan önce arabulucuya başvurmaları şart değildir.İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü, muhtemelen, ayrı bir uzmanlık ve teknik bilgi gerektirdiği için; bu konularda arabulucuya başvuru dava şartı olarak kabul edilmemiştir. Ancak iş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan uyuşmazlıklar, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri konular kapsamında yer almaktadırlar. Dolayısıyla her ne kadar iş kazası veya meslek hastalığından kaynaklananuyuşmazlıkların çözümü için dava açmadan önce arabulucuya başvuru dava şartı olarak kabul edilmemişse de, taraflar istedikleri takdirde uyuşmazlığın çözümü için Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu (HUAK) m.1/2 kapsamında arabulucuya başvurabilirler.Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların anlaşmaya varmaları halinde, düzenlemiş oldukları anlaşma belgesi, niteliği itibariyle bir maddî hukuk sözleşmesidir.