Yaşamın amacı olarak yaşam: İnsanın bedensel ve zihinsel edinimlerine temel oluşturan "birincil güdü"ye dair bir araştırma

Abstract

Bu tez Epikürcüler (Hazcılar) ile Stoacılar arasındaki kadim tartışmadan hareketle, insan davranışlarına temel oluşturan birincil (iç)güdünün ne olduğunu soruşturmak üzere kaleme alınmıştır. Bu çerçevede ilk olarak Antik dönemden 19. yüzyıla kadar felsefe tarihindeki hazcı geleneğin özeti sunulmuş, akabinde yine Antik dönemden günümüze hazcı yaklaşıma itirazlar özetlenerek, insan da dâhil tüm canlıların her şeyden önce yaşamlarını/varlıklarını korumak ve sürdürmek için hareket ettiğini savunan başlıca filozof ve düşünürlerin görüşleri aktarılmıştır. İkinci bölümde, canlıların yaşamlarını korumak için gösterdiği çaba ve/veya mücadelenin biyolojinin de temelinde yer aldığı, özellikle Darwin'den sonra modern biyolojinin kendisinden hareketle inşa edildiği evrim kuramının özünün yaşamı koruma ve sürdürme çabasına dayandığı aktarılmıştır. Bu meyanda Darwin'in herhangi bir aşkın ya da içkin nedene atıfta bulunmaksızın, salt deney ve gözleme başvurarak temellendirdiği kuramının, Darwin'in kendi dönemi ve sonrasında felsefe ve psikoloji için de son derece belirleyici bir rol oynadığı belirtilmiştir. Üçüncü bölümde haz arayışına yönelik içgüdü ile yaşamı/kendini korumaya yönelik içgüdüye kuramında merkezî bir yer veren Freudyen psikolojiye (psikanalize) değinilmiş, 20. yüzyılın bu en önemli psikoloji ekolünün insanın haz arayışında bir canlı olduğu kabulü nedeniyle tam anlamıyla "hazcı" bir kuram olarak değerlendirilmesi gerektiği iddia edilmiştir. Aynı bölümde, post-freudyen ekol(ler) içinde yer alan ancak psikanalizin insanı haz arayışında bir canlı olarak kabulünü sorgulayan kimi isimlerin görüşleri aktarılmıştır. Son bölümde, daha önce ortaya konan ontolojik, biyolojik ve psikolojik argümanlar ışığında hazzın yaşamın amaç ve anlamını belirleyemeyeceği görüşü savunulmuş, yaşama bir amaç atfedilecekse şayet, bu amacın her şeyden önce ve çok yine yaşam olduğu iddiasında bulunulmuştur.

Based on the ancient debate between the Epicureans (Hedonistics) and the Stoics, this dissertation seeks to investigate what the primary instinct that forms the basis of human behavior is. In this context, first of all, a summary of the hedonist tradition in the history of philosophy from the antiquity to the 19th century is presented. Subsequently, the objections to the hedonist approach from the ancient period to the present are summarized and the ideas of the main philosophers and thinkers who advocate that all living things, including human beings, act in the first place to protect and sustain their lives / beings are presented. In the second chapter, it is argued that the struggle of life/existence is also at the basis of biology and that the essence of the theory of evolution, in which modern biology itself was built after Darwin, was based on the effort to preserve and maintain life. In this respect, it is stated that Darwin's theory, which is based solely on experimentation and observation, played a decisive role also in philosophy and psychology. In the third chapter, it is claimed that Freudian psychology (psychoanalysis) underscores the central role of the instinct of life and the instinct for seeking pleasure. In this context, it has been claimed that this most important school of psychology of the 20th century should be regarded as a hedonistic theory because of the acceptance of the idea that the human is a creature who primarily seeks pleasure. In the same section, the opinions of some thinkers who were included in the post-freudian schools yet questioned the acceptance of psychoanalysis that the human is seeking pleasure above all are summarized. In the last chapter, in the light of the ontological, biological and psychological arguments presented earlier, it is argued that pleasure cannot determine the purpose and meaning of life and if a purpose is to be attributed to life, it is claimed that this purpose is first and foremost the life itself.