TAŞIMA İŞLERİ ORGANİZATÖRÜ’NÜN KARAYOLU TAŞIMACILIĞINDAKİ ROLÜ VE CMR SİGORTA SÖZLEŞMESİ

Abstract

Taşımacılık ve lojistik sektörü, uluslararası ticaretin vazgeçilmez ana unsurudur. Çünkü taşımacılık ve lojistik sektörü olmasaydı, uluslararası ticaret bu denli geniş kapsamlı olarak icra edilemeyecek ve küresel ticaret bu denli gelişmeyecekti.“Taşıma İşleri Organizatörü (TİO)” olarak adlandırılan ve Türk Ticaret Kanunu’nda “Taşıma İşleri Komisyoncusu” olarak düzenlenen, taşımanın ifasında aracı olarak faaliyet gösteren kişidir. Onu, farklı kılan faaliyet alanının Taşıma İşleri Komisyoncusundan çok daha fazla ve geniş olması değil; uluslararası lojistik ve taşımacılık sektörünün en önemli ve vazgeçilmez bir aktörü olmasıdır.Uluslararası rolünün önemini göz önünde bulunduran kanun koyucu, Taşıma İşleri Organizatörünü ayrı bir Yönetmelik ile düzenlemeyi tercih etmiştir. Karayolu, demiryolu, denizyolu veya havayolu ile yapılan taşımacılıkta ve/veya kombine taşımacılık alanında faaliyet gösteren taşıma işleri organizatörlerinin, hizmet esasları ve koşullarının belirlenmesi ile bu faaliyetlerde bulunanların, yük alıcılarının ve gönderenlerin hak, sorumluluk ve yükümlülüklerini tespit etmek; taşıma türlerinin birlikte ve birbirlerini tamamlayıcı olarak hizmet vermesini, denetimini ve mevcut imkânların daha yararlı bir şekilde kullanılmasını temin etmek; etkin hizmet temini için gerekli olan düzeyde bir profesyonel eğitim ve denetim sistemi geliştirmek, taşıma işleri organizatörlerinin ulusal ve uluslararası mevzuata uygun olarak faaliyet göstermelerini sağlamak amacı ile “Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yönetmeliği” yürürlüğe konulmuştur.Bu Yönetmeliğin 19 uncu maddesine göre, Taşıma İşleri Organizatörünün organize ettiği taşımacılık hizmetlerinde, gönderen ve alıcı, sigorta zorunluluğu kendisinde olan teslim şekilleri çerçevesinde taşıttırdığı yüke ilişkin sigorta yaptırmakla yükümlüdür. Sigorta zorunluluğu olmayan teslim şekilleri için tüm risk ve sigorta yaptırma sorumluluğu gönderen ve alıcıya aittir. Taşıma işleri organizatörü, organize ve taahhüt ettiği taşımadan doğan sorumluluklar için “taşıyıcı sorumluluk sigortası” yaptırmak zorundadır.Yönetmelik hükmü ile zorunlu hale getirilen bu sigorta ile, Taşıma İşleri Organizatörü üstlendiği rizikolara karşı sigortalanmaktadır. Taşımanın uluslararası nitelikte olması halinde ise CMR Sözleşmesinden kaynaklanan taşıyıcı sorumluluklarının karşılanması, güvence altına alınması gerekmektedir.Bu çalışmada zorunlu sigortaya, Taşıma İşleri Organizatörünün yurtdışı karayolu taşımacılığı için akdettiği CMR sigorta sözleşmesine dair genel esaslar anlatılacak, ancak CMR Konvansiyonunun sorumluluğa dair hükümleri çalışmamızın kapsamı dışında bırakılacaktır.