KOJİN KARATANİ – ‘‘DÜNYA TARİHİNİN YAPISI’’ KİTABI DEĞERLENDİRMESİ

Abstract

Dünya tarihi neredeyse bir bilgi nesnesi olarak ortaya çıktığından beri toplumsal formasyonlar üzerinden değerlendirilip okunmuştur. Hegel’i eleştirerek kendi dünya tarihi/toplumsal formasyonlar anlayışını geliştiren Marx, toplumsal formasyon modellerini ‘‘üretim tarzları’’ üzerinden oluşturur. Sovyet tecrübesi gibi bazı pratikler Marxizmin altyapı-üstyapı gibi temel bazı tezlerinin sorgulanmasına ve sistemin kuşatıcılığı hakkında bazı soru işaretlerinin oluşmasına yol açmıştır. Çalışmasına bu noktadan başlayan Kojin Karatani toplumsal formasyon veya ‘‘Dünya Tarihinin Yapısı’’ araştırmasını üretim tarzları değil de ‘‘mübadele tarzları’’ üzerinden yapmayı önerir. Dünya Tarihinin Yapısı eserinde bu perspektiften bir dünya tarihi okuması yapmaya girişir. Bu yazıda mezkur kitap farklı açılardan değerlendirilecektir.